İzzy'nin Yeri

Geçtiğimiz ay İş Bankası Genel Müdürü Sn. Ersin ÖZİNCE oldukça önemli bir açıklama yaptı. Türkiye\’de biz büyüyoruz büyüyoruz da ne kadar sağlıklı büyüyoruz diyen Özince bir tartışma yaratmak istedi ancak bilinen nedenlerle tartışma olamadı ve konu kapandı.

Ben Makina Mühendisiyim, laf yapmaktan, siyasetten, hamasetten anlamam. Rakamlardan, verilerden anlarım. Bu nedenle size büyüyüp büyümediğimizi veya neremizin büyüdüğünü bilimsel bir yazıyla ortaya koyabilirim.

GAYRI SAFİ YURT İÇİ HASILA (GSYİH): Bir ülkede bir yıl için üretilen toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır. Türkiye IMF 2010 raporuna göre GSYİH açısından dünyanın 13. büyük ekonomisidir. Zaten gerek siyasi gerekse para otoritesi bunu haftada bir kaç kere tekrarlamakta ve ülke vatandaşları da dünyanın 13. büyük ekonomisinde yaşadıklarını düşünerek daha mutlu olmaktadır ama bakalım gerçekten de iş geçinmeye, satın almaya, rekabete gelince öyle olacak mı?

SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ (SAGP): Ülkeler arası refah düzeyi karşılaştırmalarında birçok yöntemin kullanıldığı görülmektedir. Genel kanı, gerek dolar kurunda resmi değerinin kullanılması ve serbest piyasa ile kur farkının olması ile birlikte üyelerin genel fiyat düzeylerinin farklı olması gibi nedenlerden dolayı, kişi başına MG\’in gerçek refah düzeyini yansıtmadığı şeklindedir. Bu nedenle SAGP kavramı ortaya çıkmıştır. SAGP, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaşmasını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. IMF 2010 raporuna göre Türkiye vatandaşları satın alma paritesi açısından dünyada 63. sırada yer almaktadır. CIA World Factbook\’a göre ise 73. Sırada yer almaktadır.

KÜRESEL REKABET GÜCÜ (KRG): Küresel rekabet gücü, ülke ekonomisinin sahip olduğu birçok kurumsal yapı, ülkenin üretim yapısı, teknolojik alt yapı, teknoloji üretim kapasitesi, nitelikli insan sermayesi ve işletmelerin içinde bulunduğu iktisadi ortam ile ilgilidir. Rekabet gücü yüksek ülkeler istihdam, gelişme, üretim ve refah artarken rekabet gücü düşük ülkelerde düşer. Dünya Ekonomik Forumu 2010 raporuna göre Türkiye Vietneam ve Slovakyanın hemen ardından 61. Sırada yer almaktadır.

İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ (İGE): 1990 yılından beri İnsani Gelişme Endeksi (İGE) her yıl, Birleşmiş Milletler Gelişme Programı (UNDP) İnsani Gelişme Rapor Ofisi tarafından yayınlanır. Bu endeks milli gelir dışında insanların refahının kısa bir tanımını içerir. İGE üç boyutlu insani gelişmenin birleşik ölçümünü sağlar. Uzun ve sağlıklı yaşama (yaşam ömrü ile ölçülür), eğitilmiş olmak (yetişkin okur-yazarlığı, ve ilk, orta ve liseye kayıt) ve saygın/iyi şekilde yaşam standardına sahip olmak (satın alma gücü paritesi ve kişi başına düşen gelirle ölçülür). Bence bir ülke vatandaşları açısından en önemli endeks İGE\’dir. Türkiye, Birleşmiş Milletler 2010 raporuna göre İGE açısından Tunus ve Ürdün\’ün hemen ardından 83. sırada yer almaktadır.

SONUÇ: GSYİH açısından dünyanın 13. büyük ekonomisine sahip ülke vatandaşları ne yazık ki kürerel rekabet gücü açısından olsun, insani gelişme açısından olsun veya satın alma gücü açısından olsun 13.\’lüğe yaklaşamamakta, 60.\’lıktan sonra bir yerlerde kendine yer bulmaktadır.