Anlatacaklarımız sır değil. Devletin denetimden geçmiş, \”halka açık\” iki bankanın bilançosunu deşeceğiz. Kanuni yasaklar gereği bankaların isimlerini veremiyorum ancak (A) ve (B) rumuzlarıyla ifade edeceğimiz bankaların temel özellikleri şöyle:
Patronlara dikkat…
(A) Bankası, bir katılım bankası. Yani faizsiz bankacılık yapıyor. Bankanın patronu aynı zamanda çok büyük bir medya grubunun sahibi. Patron, Başbakan\’a çok yakın. Bankanın yasal denetçisi patronun eniştesi. Enişte de bir başka büyük medya grubunun imtiyaz sahibi olarak görünüyor.
(B) Bankası, Türkiye\’nin en büyük mevduat bankalarından biri. Patron, Türkiye\’nin en varlıklı ailelerden biri. Bankanın büyük hissedarları arasında dünya devi yabancı bir ortak var.
Sermaye gücü onda bir değil…
(A) Bankasının öz kaynakları toplam 1.3 milyar YTL. Toplam varlıkları ise 7.6 milyar YTL.
(B) Bankasının öz kaynakları toplamı 11.3 milyar YTL. Toplam varlıkları, 82.5 milyar YTL.
Yani hem özkaynak hem de varlıkları itibariyle (B) bankası (A)\’nın 10 katından daha büyük.
Şimdi sürprize hazırlanın…
(A) Bankasının gayri nakdi yükümlülükleri (dövizli garantiler – teminatlar ile YTL cinsi teminat ve kefaletler) 18.5 milyar YTL. (*)
(B) Bankasının toplam gayri nakdi yükümlülükleri 6.7 milyar YTL.
Bu nasıl oluyor?
(A) Bankası, toplam varlıklarının 2.5 katı gayri nakdi kredi vermiş görünüyor.
Gayri nakdi krediler içindeki dövizli garantileri bile (Garantiler, banka aval ve kabulleri ve mali garanti yerine geçen teminatlar ve diğer akreditifler dahil gayri nakdi krediler) 10.1 milyar YTL seviyesinde.
Diğer bir deyişle dövizli gayri nakdi krediler, toplam varlıklardan yarım kat, öz kaynağından neredeyse 10 kat daha fazla.
(A) ve (B) bankaları arasındaki fark öylesine çarpıcı ki…
(A) Bankasının \”dövizli\” gayri nakdi kredileri, kendisinden 10 kat büyük bankanın \”toplam\” gayri nakdi kredisinden daha büyük.
Sonuç ne?
(A) Bankasının yabancı paralarla acayip iş yaptığı anlaşılıyor. Müthiş bir döviz açığı var.
Bankanın likidite riskine bakıyorum. Kaba tabirle, nakit akışı nasıl, bunu inceliyorum. Durum oldukça ilginç görünüyor. Mali tablo açıklamalarında şöyle deniyor:
\”Piyasa koşulları gereği toplanan fonların ortalama vadesi kısa olmasına karşın, çok büyük bir bölümünün vadeleri sürekli olarak yenilenmektedir; dolayısı ile Banka için toplanan fonlar istikrarlı ve uzun vadeli bir kaynak oluşturmaktadır. Kullanılmayan önemli likidite kaynakları bulunmamaktadır.\”
Fonların vadesi gerçekten çok kısa. Bankanın aylık 2 milyar YTL\’nin üzerinde likidite açığı var. Bankanın her ay 2 milyar YTL nakit üretmesi gerekiyor. Bu, çok büyük paradır. Hatırlayın; bankanın özkaynakları ne kadardı? 1.3 milyar YTL.
Yani…
Ben daha ne söyleyeyim.
Bankacılık Üst Kurulu (BDDK) Başkanı Tevfik Bilgin, derlediğimiz bilgileri yurttaşlık görevi çerçevesinde değerlendirebilir.
Hoş; BDDK uzmanları işlerinin ehlidir ve bizim tespitlerimize mutlaka onlar da ulaşmıştır.
Mesele, yasal uyarı ve gereklerinin yerine getirilmesidir.
Aksi halde bu işin sonu her taraf için (Hükümet, bürokrasi ve patronlar açısından) çok kötü noktalara varacaktır.
Küresel krizi durdurmak mümkün değildir.
Aslına bakarsanız, şahsi olarak bu yazıya imza atmak çok riskli; bunun farkındayım. Çünkü bankacılık yasasına göre bankaların itibarını ya da sistemi zedeleyecek herhangi bir bilgi yayılamaz.
Gelin görün ki, rakamlar beni dehşete düşürdü.
Rakamları, tabloları, bilgisine güvendiğim bankacı bir dostumla tekrar ve tekrar kontrol ettik; sonuç aynı. Bu nedenle bu yazının tartışmasız biçimde kamu yararı taşıdığını düşünüyorum.
Rakamlara sizde ulaşabilirsiniz. Bankaların 9 aylık mali tabloları İstanbul Borsası\’nın resmi sitesinde yayınlanıyor.
(*) Gayri nakdi kredi, bankanın müşterisine kefil olarak üçüncü kişilere verdiği bir kağıt parçasından ibarettir. Ancak bu kağıt çok kıymetlidir ve müşteri adına açılmış kredi gibi işlem görür. Gayri nakdi krediler, bilanço dışı yükümlülük kabul edilir. Normal mevduat – kredi kalemleri arasında değil, nazım hesaplarda izlenir. Bunun nedeni, kefaletlerin her an – yani taahhüt yerine getirilmeden de – nakde çevrilmesidir. Herkes bankaların bilanço risklerinden söz ediyor. Oysa bugün, bilanço dışı riskler daha büyük önem arz ediyor.
0 Comments.