Ä°zzy'nin Yeri

GeçtiÄŸimiz ay Ä°ÅŸ Bankası Genel Müdürü Sn. Ersin ÖZÄ°NCE oldukça önemli bir açıklama yaptı. Türkiye\’de biz büyüyoruz büyüyoruz da ne kadar saÄŸlıklı büyüyoruz diyen Özince bir tartışma yaratmak istedi ancak bilinen nedenlerle tartışma olamadı ve konu kapandı.

Ben Makina Mühendisiyim, laf yapmaktan, siyasetten, hamasetten anlamam. Rakamlardan, verilerden anlarım. Bu nedenle size büyüyüp büyümediğimizi veya neremizin büyüdüğünü bilimsel bir yazıyla ortaya koyabilirim.

GAYRI SAFİ YURT İÇİ HASILA (GSYİH): Bir ülkede bir yıl için üretilen toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır. Türkiye IMF 2010 raporuna göre GSYİH açısından dünyanın 13. büyük ekonomisidir. Zaten gerek siyasi gerekse para otoritesi bunu haftada bir kaç kere tekrarlamakta ve ülke vatandaşları da dünyanın 13. büyük ekonomisinde yaşadıklarını düşünerek daha mutlu olmaktadır ama bakalım gerçekten de iş geçinmeye, satın almaya, rekabete gelince öyle olacak mı?

SATIN ALMA GÃœCÃœ PARÄ°TESÄ° (SAGP): Ãœlkeler arası refah düzeyi karşılaÅŸtırmalarında birçok yöntemin kullanıldığı görülmektedir. Genel kanı, gerek dolar kurunda resmi deÄŸerinin kullanılması ve serbest piyasa ile kur farkının olması ile birlikte üyelerin genel fiyat düzeylerinin farklı olması gibi nedenlerden dolayı, kiÅŸi başına MG\’in gerçek refah düzeyini yansıtmadığı ÅŸeklindedir. Bu nedenle SAGP kavramı ortaya çıkmıştır. SAGP, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaÅŸmasını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. IMF 2010 raporuna göre Türkiye vatandaÅŸları satın alma paritesi açısından dünyada 63. sırada yer almaktadır. CIA World Factbook\’a göre ise 73. Sırada yer almaktadır.

KÜRESEL REKABET GÜCÜ (KRG): Küresel rekabet gücü, ülke ekonomisinin sahip olduğu birçok kurumsal yapı, ülkenin üretim yapısı, teknolojik alt yapı, teknoloji üretim kapasitesi, nitelikli insan sermayesi ve işletmelerin içinde bulunduğu iktisadi ortam ile ilgilidir. Rekabet gücü yüksek ülkeler istihdam, gelişme, üretim ve refah artarken rekabet gücü düşük ülkelerde düşer. Dünya Ekonomik Forumu 2010 raporuna göre Türkiye Vietneam ve Slovakyanın hemen ardından 61. Sırada yer almaktadır.

Ä°NSANÄ° GELÄ°ÅžME ENDEKSÄ° (Ä°GE): 1990 yılından beri Ä°nsani GeliÅŸme Endeksi (Ä°GE) her yıl, BirleÅŸmiÅŸ Milletler GeliÅŸme Programı (UNDP) Ä°nsani GeliÅŸme Rapor Ofisi tarafından yayınlanır. Bu endeks milli gelir dışında insanların refahının kısa bir tanımını içerir. Ä°GE üç boyutlu insani geliÅŸmenin birleÅŸik ölçümünü saÄŸlar. Uzun ve saÄŸlıklı yaÅŸama (yaÅŸam ömrü ile ölçülür), eÄŸitilmiÅŸ olmak (yetiÅŸkin okur-yazarlığı, ve ilk, orta ve liseye kayıt) ve saygın/iyi ÅŸekilde yaÅŸam standardına sahip olmak (satın alma gücü paritesi ve kiÅŸi başına düşen gelirle ölçülür). Bence bir ülke vatandaÅŸları açısından en önemli endeks Ä°GE\’dir. Türkiye, BirleÅŸmiÅŸ Milletler 2010 raporuna göre Ä°GE açısından Tunus ve Ãœrdün\’ün hemen ardından 83. sırada yer almaktadır.

SONUÇ: GSYÄ°H açısından dünyanın 13. büyük ekonomisine sahip ülke vatandaÅŸları ne yazık ki kürerel rekabet gücü açısından olsun, insani geliÅŸme açısından olsun veya satın alma gücü açısından olsun 13.\’lüğe yaklaÅŸamamakta, 60.\’lıktan sonra bir yerlerde kendine yer bulmaktadır.