Merhaba.
Geçenlerde kuş gribi ile ilgili kendimce araştırma yapıyorum, konu ile ilgili olarak birkaç bilgi topladıktan sonra şu yazıyı gördüm. Bence okumanızda fayda var.
Kuş Gribi Abartılıyor mu? Küçümseniyor mu?
Kuş gribi konusunda yerli ve yabancı basını izlemeye devam ediyorum. Yerli basın konuya ilgi duymaya başladı nihayet ancak yapılan yorumlar olayı son derece hafife alıyor. Bu yorumlar arasında uzman doktorlarınkiler ve tıp fakültelerinden öğretim üyelerininkiler de var.
Yanlış Yargı 1: Kuş Gribi insana bulaşmıyor. Tehlike yok.
Neden Yanlış: Bu ifade konunun ciddiyetinin hala anlaşılmadığını gösteriyor. Birçok batı ülkesinde insanlar Asya\’da görülen mevcut kuş gribi için bu kadar telaşlanıyor değiller. Onların korktuğu şey gribin mutasyona yani genetik değişikliğe uğrayıp insandan insana bulaşır hale gelmesi. Zaten grip virüsü kanatlı türler arasındaki engelleri aşmayı başardı ve eninde sonunda insandan insana geçmeyi sağlayacak genetik değişikliği doğal seleksiyon (deneme-yanılma gibi birşey) ile bulacak deniyor.
Yanlış Yargı 2: Kuş gribinden sadece 56 kişi öldu.
Neden Yanlış: Yanlış çünkü bu sayı virüsün şu anda bilinen hayvanlardan insanlara bulaşan varyantından ölenleri gösteriyor. Mutasyona uğramış virüs eğer insandan insana bulaşmayı başarırsa ölü sayısının milyonlarla ifade edileceği tahmin ediliyor. Bu tahmini 450 milyona kadar çıkaran da var 1-2 milyonda tutan da.
Yanlış Yargı 3: İyice pişirilirse kanatlı hayvanların eti yenebilir.
Neden Yanlış: Çünkü şu anda bütün çaba virüsün insanlara bulaşmaması için. Diyelim virüs bulaşmış bir tavuk aldınız ve pişirene kadar size bulaştı. Hele sizde de zaten grip varsa, kuş gribi ile bu sizdeki insan gribi çaprazlama ile gen değiş tokuşu ile insandan insana bulaşan bir kuş gribi varyantının doğmasına neden olabilir. Bir tek insanda bu varyantın oluşması bile küresel bir salgını başlatabilir çünkü insanlık bu yeni varyanta hazırlıklı değil. Şu anda kanatalı hayvanların ıtlafi ve yenilmemesi insandan insana bulaşan virüsün oluşmasını en azından geciktirmek için. Çünkü virüs aşısı ve ilaç üretimi için en az bir yıla ihtiyaç var. Hatta mevcut hızla gidilirse tüm insanları koruyacak ilaç üretimi için 10 yıl gerektiğini söyleyenler bile var.
Yanlış Yargı 4: Medya Olayı Çok Abartıyor Kanatlı Hayvan Sektörünü Sırtından Hançerliyor.
Neden Yanlış: Durum kanatlı hayvan sektörünün çok ötesinde artık. Virus uzun süredir (1957 \’den beri) biliniyordu. 1997 \’de Uzak Doğu \’da görüldü. Çok abartılıyor yorumları yüzünden yeterince önlem alınamadı ve şu anda kanatlı hayvanlar arasındaki bütün tür engellerini atlamış ve hepsini hasta edip öldürecek güce ulaşmış durumda. Bir sonraki aşama insana geçmesi. Yani \”abartılmama\” aşaması çoktan aşıldı. Zaten o yüzden insanlar panikteler.
Küresel bir salgın başladığında sadece kanatlı sektörü değil bütün sektörler çökecek. Okullar ve işyerleri karantina amaçlı tatil edilecek. Ekonomik aktivite duracak. İlaç şirketleri bile çalışamaz hale gelecekler. O aşamada insanlık virüsle mücadele edemeyecek. Bunu tür atlaması olayı gerçekleşmeden yanı şimdi yapmak zorunda. Kantalı hayvan üreticilerine açınacak nokta çoktan aşıldı.
Yanlış Yargı 5: Her türlü önlem alınmış durumda. Endişelenecek bir şey yok.
Neden Yanlış: Konu virüsler olduğunda mevcut bilimsel bilgi ile her türlü önlemin alınmış olması imklansız. Virüsler çok güçük varlıklar ve gerçekte hangi varyant olduğunun anlaşılması bile gelişmiş laboratuvar testleri istiyor. Bu durumda basit karantina önlemlerinin %100 yeterli olması mümkün değil.
Özetle, panik yaptığı söylenen halkımız aslında durumu gerektiği kadar ciddiye almış değil. Çünkü tüm yabancı başın organlarında aylardır yayınlanan yukarıdaki bilgiler yerli başında bu şekilde yer almıyor. İnsanlara endişe edilecek bir şey yok, pişirin yiyin diyor.
Oysa ki, dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi bir insanın (hatta bazı araştıramacılara göre) bir domuzun vücudunda insandan insana geçebilen bir kuş gribi varyantının gelişmesi ile salgın patlak verebilir ve insanlığın mücadele edemeyceği kadar hızla yayılabilir. Çok yakın zamanda böyle bir şey olursa (ki aylar hatta haftalardan söz ediliyor) mevcut haliyle milyonlarca kişinin ölümü senaryosu gerçekleşebilir.
İnsanlığın zaman kazanmaya ihtiyacı var. Bunun için kuşlarda görülen gribin kuşların sorunu olduğunu düşünmeden yayılmasını durdurmak ya da en azından yavaşlatmak gerekiyor.
Bir tek yerdeki bir kuştan bir tek insana geçen virüsün uygun gen kombinasyonunu yakalaması yani bunun bir tek defa gerçekleşmesi bile salgına neden olabilir.
Bu durumda klasik önlemlerin hiçbirisi yeterli değil. Hatta ABD\’nin bile yeterince hazır olmadığı ve vatandaşlarının en fazla dörtte birini koruyabileceği tahmin ediliyor.
Şu anda karşı karşıya olduğumuz insanlığın geçmişte de yaşadığı türden çok sayıda insanı öldürebilecek bir salgın tehlikesi ve dünyanın herhangi bir yerindeki ufak bir ihmal bunu başlatabilir.
Risk gerçekleştiğinde oluşacak zarar o kadar büyük ve insanlık o kadar hazırlıksız ki en ufak olasılıkların bile dikkate alınması gerekiyor.
Bu nedenle kanatlı hayvanlar pişirilerek yenebilir ifadesi durumu hafife almak oluyor. Sanırım pişiren ev hanımları itlaf ekiplerinde olan o maskelerden ve elbislerden edinecekler, evlerini dezenfekte edecekler, sonra pişirince oh rahatladık virüs tehlikesi geçti diyip afiyetle yiyecekler.
Radyasyon tehlikesi bunun yanında çok hafif kalır. Çünkü radyasyon bulaştıkça çoğalan bir şey değil. Bu virüs ise teorik olarak bütün insanları ve bütün türleri öldürene kadar çoğalabilir.
Bütün bu bilgiler bu detayı ile www.msnbc.com, www.cnn.com, www.bbc.co.uk gibi sitelerden ve başka kaynaklardan edinilebilir. Hiçbiri de pişirip yiyebilirsiniz diye olayı hafife almıyor.
Bizde ise insanlar itlaf yerine tavuklarını öperek götürüyorlar. Oysa, kapacağı virüsle salgını başlatacak asıl virüsün oluşumunu hızlandırabileceğini bilmiyor.
Bunu basın, yetkililer ve doktorlar da ya bilmiyorlar ya da …
Bu mesajı bilgilendirme amaçlı olarak uygun gördüğünüz kişilere iletmenizde yarar var. Bir tek kişinin bile hastalanmaması sizin de yararınıza. Sizin kendinizi korumanız yetmiyor. Herkesin kendisini koruması gerekiyor. Bir kişi bile eksik olsa olmaz. Ta ki aşı bulunana ve yeteri kadar ilaç üretilene kadar bu durum da böyle devam edecek.
Son olarak ilaç üreticisi iki firma da bencillik yapıyor. Şahsen, Türk devletinin aynı ilacın benzerini üretip hazırlaması gerektiğini düşünüyorum. Bu telif haklarının dayatılamayacağı bir konu. O iki firma zaten yeterince kar ettiler. Bundan sonra formülleri diğer firmalarla paylaşmalılar. Eğer gönüllü olarak yapmıyorlarsa ülke güvenliği için biz izin de vermeseler o ilaçları üretmeliyiz. O iki şirkete kalırsak sonumuz felaket olabilir. İnsanlığın geleceğini tekeline alan bu iki firmanın da son derece çıkarcı ve bencilçe davrandığını düşünüyorum. Öncelikle Türk insanını sonra da bütün insanlığı bu konuda patent ve telif haklarını çiğnemeye davet ediyorum. Halka pişirip yiyin deyip de kendi restoranlarının menüsünden kanatli ürünleri çıkaranların durumunu da size bırakıyorum.
Özet: Şu andaki virüs tehlikeli değil. Tehlike insandan insana geçen bir varyant çıkarsa sözkonusu. Bu olasılık çok yüksek çünkü virüs çok fazla yayıldı ve hiçbir ülke yeterince hazır değil.
Faruk Karaman
Çok dikkat edin. Kesinlikle grip falan olmayın, hasta olmayın! Tanıdıklarınıza bu yazıyı mutlaka gönderin!